Je zit in het klaslokaal. Om je heen allemaal geroezemoes, gelach, getik; je studiegenoten zijn bezig met alles behalve dat wat ze moeten doen: de opdracht. In tegenstelling tot hen, probeer jij wel de opdracht te maken, maar concentreren is lastig. Getik van een pen achter je. Een roep van voor in de klas. Structureel het ophalen van een neus naast je. De docent loopt met haastige passen langs je heen en plots voel je je twee keer zo gestrest dan dat je al was. Het volgende moment voelt het alsof iemand al je energie uit je zuigt. Na een half uur doet de laatste druppel de emmer overlopen: een keiharde nies nog geen twee meter van je vandaan. Je geeft het op: je maakt de opdracht thuis wel.
Herken je je hierin? Ben je een High Sensitive Person (HSP)? Dan kan ik je de hand schudden. Deze bovenstaande beschrijving geeft een klein inkijkje in hoe ik me (op school) kan voelen. Wat voor de meesten gezellig of gewoon achtergrondgeluid is, is voor mij als HSP, vaak te veel. Wat ik erbij moet vermelden is dat dit mijn ervaring is, dit kan voor iedereen anders voelen. Zelfs voor mij kan het per dag of moment verschillen, in mate, maar ook wat ik ervaar kan per moment verschillen.
Wat is HSP?
Denk je tot nu toe bij het lezen van deze blog: HSP, waatt is dat? Begrijpelijk! Het is nog niet heel erg bekend en onderzoek erover staat nog in de kinderschoenen, hoewel afgelopen jaren dit wel is toegenomen. HSP wordt in Nederlandse termen ook wel hoogsensiviteit genoemd. Het is niet iets volkomen nieuws, maar vaak werd het anders benoemd, zoals: verlegen, geremd, bedeesd of zelfs afwijkend. HSP is geen psychische klacht of aandoening, maar een persoonlijkheidskenmerk. Uit onderzoek blijkt dat naar schatting 15 tot 20 procent van de mensen HSP zou zijn. Er zit, voor zover bekend is, geen verschil in het aantal mannen en vrouwen die deze kenmerk heeft.
Wat ervaar ik als HSP?
De intro van de blog geeft al een klein inkijkje in wat je als HSP kan voelen: je overweldigd voelen door een te veel aan prikkels. Dit komt omdat je gevoelig bent voor prikkels van binnenuit en van buitenaf. Met van binnenuit worden prikkels bedoeld zoals gevoelens en gedachten. Prikkels van buitenaf kunnen bijvoorbeeld zijn: licht, bewegingen, kleuren, vormen, smaken, geuren, geluiden, et cetera. Alles neem je beter en sterker waar dan anderen. Stemmingen of lichaamstaal worden bijvoorbeeld ook sterker waargenomen. Wat voor velen normaal is, zoals in een stampvol en rumoerig klaslokaal een opdracht kunnen maken, naar feestjes gaan met harde muziek, kan voor een HSP al snel te veel zijn. Wat er gebeurd is dat je door de letterlijk aan teveel (sterke) prikkels, overprikkeld raakt. Het gevolg is dat je als HSP je vaak terugtrekt in je eigen wereld, je afsluit voor alles. Dit kan, weet ik uit eigen ervaring, heel vermoeiend zijn. Daarom is het belangrijk om genoeg rust momenten in te bouwen in je dagelijks leven.
Wat zijn de voor- en nadelen van HSP zijn?
Snel overprikkeld raken klinkt niet echt fijn, is het niet? Mee eens. Gelukkig heeft alles zijn voor- en nadelen, zo ook het zijn van HSP.
Als HSP merk je namelijk sneller dingen op dan anderen. Dit heeft bijvoorbeeld het voordeel dat je goed voor anderen kan zorgen. Maar ook kan je details en foutjes sneller opmerken die niemand anders heeft opgemerkt. Heel handig als je het verslag van je groepsproject nog eens controleert op foutjes die anderen over het hoofd hebben gezien. Intens genieten van muziek en/of kunst is ook een groot voordeel. Sociale processen in je klas kun je ook makkelijker doorzien, wat heel handig kan zijn (ik spreek uit eigen ervaring), en je bent alerter op gevaar. Onderzoek van de Duitse psychologe Friederike Gerstenberg bleek dat HSP’s sneller zijn in hun werk en minder fouten maken tijdens een taak. Alleen zit hier een keerzijde aan: na afloop van de taak blijkt uit onderzoek, ervaren ze meer overprikkeling en meer stressgerelateerde klachten dan niet HSP’s. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat op het moment dat HSP’s in een nare (school of werk)omgeving bevinden, ze meer kans maken op een burn-out, depressie en angststoornissen.
HSP als kracht ervaren!
Zoals we hebben gezien, voel je als HSP prikkels intenser. Dit kan negatief uitpakken, maar ook positief. Van de leuke dingen kun je twee keer zo intens genieten! Hoe fijn is dat wel niet? Omdat je prikkels zo intens ervaart, is het des te belangrijker om goed op jezelf te letten en te weten wanneer je je rust moet pakken. Bouw in eerste instantie genoeg rust momenten in om uitputting te voorkomen. Dit kan ik niet genoeg benadrukken, want die zijn cruciaal in het voorkomen van bijvoorbeeld een burn-out. Voel je je overprikkeld? Ga de natuur in! Ook uit eigen ervaring weet ik hoe erg dit kan helpen om weer tot jezelf te komen.
Ben je HSP, of ken je misschien iemand die HSP is? Hoe ga jij ermee om? Wat ervaar jij? Laat het weten op het forum en misschien ontmoet je anderen die hetzelfde ervaren als jij.
JonginAlmere