ROUWKOST is een voorstelling van SubSub over verlies, rouw, dood, identiteit en verbinding en is te zien vanaf 8 juni t/m 25 juni 2022 in de Voetnoot in Almere.
Over ROUWKOST
In deze voorstelling neemt Theatergroep SubSub het publiek mee in het
rouwproces van twee jongeren. Mitch en Aisha, broer en zus, die hun moeder
verliezen en daarmee een stukje van zichzelf. Met ROUWKOST willen ze het taboe rondom rouw en de dood aankaarten.
Interviews
In deel 1 spreken we met de regisseur van de voorstelling, Esther Bolte, en acteurs Rosa Rouwenhorst, Thomas Wessing en Judith van Katwijk.
Gesprek met Esther Bolte
Hoe kwamen jullie op het idee om deze voorstelling te maken?
Esther
Ik wilde heel lang een voorstelling maken over rouw maar het kwam er maar niet van. Ik doe al heel lang dit werk, en in elke spelersgroep zit er altijd wel iemand die een vader/moeder/zus is kwijtgeraakt, en daar wordt bijna nooit over gesproken. Ik raakte in gesprek met iemand en het bleek dat het de verjaardag was van zijn moeder, maar zijn moeder was overleden en tijdens dit gesprek bedacht ik mij hoe belangrijk dit onderwerp is om over te blijven praten. In de eerste periode vragen mensen hoe het gaan en zo, maar na een paar maanden stopt dat gewoon, maar de rouw is niet na een paar maanden over. Het blijft misschien voor altijd. Niet altijd op hetzelfde niveau maar het is er wel in golven. Ik heb zelf ook rouw meegemaakt. Mijn zwager is overleden en toen zag ik van dichtbij wat voor effect rouw heeft. Veel mensen weten niet wat ze moeten zeggen of wat ze moeten doen. Het is fijn als mensen er aandacht aan geven. Ik heb een artikel gelezen dat rouw een schoolvak moet worden. De dood is nu een soort taboe. We doen alsof het niet bestaat maar iedereen maakt het mee. Daarom vind ik deze voorstelling super belangrijk. We geven hierom ook workshops op scholen bij deze voorstelling.
Het stuk is speciaal voor ons geschreven door Yvo Nafzger. Ik heb veel met hem overlegd over wat voor voorstelling het moest zijn. We willen namelijk niet een mega zwaar stuk hiervan maken, omdat de dood bij het leven hoort en ook lichte dingen een deel van het leven zijn.
Gesprek met Rosa Rouwenhorst (Aisha)
Wat kan je ons vertellen over jouw personage?
Rosa
Aisha is de zus van Mitch. Hun moeder is net overleden en dat veranderd Aisha’s hele leven. Ze is een ander persoon geworden. Ze verliest zich in verdriet en zondert zichzelf af. Ze wil en kan haar moeder niet loslaten. Aisha zoekt naar een manier om met haar gevoel om te gaan. Ze probeert meerdere dingen uit, maar niets werkt. Ook gaat haar broer er op een hele andere manier mee om. Ze botsen en raken steeds meer van elkaar verwijderd. Aan het einde van de voorstelling kan Aisha het verlies beter een plekje geven. Ze is nog steeds zoekende, maar vind zichzelf langzamerhand weer terug.
Wat betekend rouw voor jou? Heb je eventueel persoonlijke ervaringen mee kunnen nemen in jouw rol?
Voor mij betekent dat iets of iemand verliezen. Dit kan zijn doordat iemand overleden is, maar ook doordat iemand verhuisd. Relatie die uitgaat of een verloren vriendschap. Het kan verschillende dingen zijn. Het is omgaan met dat er iemand niet meer in je leven is. Ik heb zelf mijn opa, oma en tante verloren. Ik vind de dood eigenlijk een gek concept. Het is namelijk best een eng iets. Ik wist bij mijn opa precies wanneer hij er niet meer zou zijn, omdat hij euthanasie kreeg. Ik had het gevoel van ongeloof dat hij er straks echt niet meer zou zijn. Ook de vraag waar gaat iemand dan heen zat in mijn hoofd. Toen ik mijn opa verloor raakte ik heel erg vast in mijn eigen bubbel. Het voelde alsof de connectie met iedereen ineens helemaal weg was en ik voelde me alleen en onbegrepen. Mijn tante is ook jong overleden en ze liet twee kinderen achter. Dat lijkt best op onze voorstelling. Ik heb van dichtbij gezien hoe zij hiermee om zijn gegaan. Het deed me pijn om mijn neef en nicht te zien met zoveel verdriet. Voor een emotioneel moment in de voorstelling haalde ik in eerste instantie uit mijn eigen herinneringen aan het gevoel van verdriet, verlies en verloren en onbegrepen voelen uit mijn verleden. Nu haal ik mijn emotie uit het inleven in het karakter en het reageren op wat er in de scene gebeurt.
Het personage Jade is erg belangrijk voor Aisha. Ze is er voor haar. Ze helpt haar met wat zij nodig heeft. Ook kan ze precies door Aisha heen kijken. Ze weet hoe Aisha zich echt voelt, ook al doet ze zich anders voor. Aisha is al heel lang verliefd op Jade. Maar hoe kan ze nu verliefd zijn?
Wat was jouw grootste uitdaging in deze rol?
Ik kwam er later bij want er was eerst iemand anders die Aisha zou spelen. Iedereen had al zijn eigen achtergrond met zijn personage en ik moest dat nog gaan ontdekken met Aisha. Daarnaast ook mijn eigen onzekerheden over of ik het wel goed deed. Het is een zwaar stuk die veel van me vraagt op emotioneel gebied. Ik moest trainen om mijn emoties tijdens de scene op te kunnen roepen en ook weer achter me te laten wanneer we klaar zijn met repeteren. Aan het begin nam ik de emotie soms mee naar huis. Later sloot ik me onbewust af voor deze emoties en was ik meer vlak. Na een heel proces heb ik de balans gevonden. Nu lukt het me om tijdens het repeteren me compleet in te leven en over te geven aan het gevoel. En wanneer ik van het podium afloop ben ik gewoon weer Rosa.
Waarom moeten mensen deze voorstelling echt zien?
Ik wil meegeven dat er veel manieren zijn om met rouw op te gaan. Er is niet één boekje waar alles in staat en dat dat de enige manier is. Het is ook niet na twee maanden opeens klaar. Het is voor iedereen anders en dat is okay. Rouwen is echt niet makkelijk en er kunnen conflicten tussen mensen ontstaan. Zoals ook te zien is in de voorstelling. Maar er zijn altijd mensen om je heen die er voor je willen zijn. Ook al zie je het even niet, ze zijn er wel.
Gesprek met Thomas Wessing (Mitch)
Wat kan je ons vertellen over jouw personage?
Thomas
Mitch is de zoon van de moeder. Mitch gaat er op een andere manier mee om dan Aisha. Hij is de oudere broer maar hij vindt het heel moeilijk om zijn moeder kwijt te zijn. Hij kan het niet aan om er op dat moment mee te dealen. Hij zit in een constant conflict tussen er voor zijn zusje zijn maar ook met zichzelf bezig zijn. Hij verliest zichzelf daardoor een beetje. Bijvoorbeeld door veel uit te gaan, veel te drinken en veel met meisjes te zijn. Hij wilt ook gewoon zijn moeder terug en door die opgehoopte frustratie maakt hij soms domme keuzes.
Wat betekend rouw voor jou? Heb je eventuele persoonlijke ervaringen mee kunnen nemen in jouw rol?
Iemand verliezen, hoeft niet per se met de dood te maken te hebben. Het kan ook zijn omdat je een relatie of vriend kwijtraakt vanwege een verhuizing of relatiebreuk. Ik heb ook met mijn oma samengewoond en zij is overleden. Het voelde ook echt alsof ik een ouder verloren was. Mijn moeder was hier heel erg mee bezig. Ik heb mijn oma altijd oud meegemaakt en heb er altijd rekening mee gehouden dat ze zou overlijden. Hierdoor kon ik het zelf iets sneller een plekje geven. Dit botste soms met mijn moeder. Ik wilde gewoon verder leven terwijl mijn moeder er nog heel erg mee zat. Rouw is voor iedereen anders. Rouw kan ook later komen. Voor mij kwam het besef dat mijn oma er niet meer was namelijk ook later. Ik heb dit ook mee kunnen meenemen in mijn personage. Mitch gaat er veel aspecten anders mee om dan ik toen, maar dat het besef later binnen komt, daar herken ik mezelf wel in.
Wat was jouw grootste uitdaging in deze rol?
Het zacht zijn, Eindelijk wil hij er voor haar zijn en dat moest ik wel echt onderzoeken. De emotie vinden was soms lastig.
Waarom moeten mensen deze voorstelling echt zien?
Voor herkenbaarheid. Tijdens de eerste voorstelling kwam er iemand kijken die haar moeder ook is kwijtgeraakt en dit raakte haar heel erg en ze vond het fijn dat ze zoveel kon herkennen. Het is fijn om te zien dat je er niet alleen in staan en dat er verschillende vormen van rouwverwerking is.
Gesprek met Judith van Katwijk (Jade)
Wat kan je ons vertellen over jouw personage?
Judith
Jade is het buurmeisje van Aisha en Mitch en heeft van dichtbij gezien hoe de ziekte van hun moeder en haar overlijden hun beïnvloed. Jade houdt zich erg bezig met hoe het met Aisha gaat en wilt er graag voor haar zijn. Ze zijn niet alleen vriendinnen, er speelt ook wat op romantisch gebied.
Wat betekend rouw voor jou? Heb je eventueel persoonlijke ervaringen mee kunnen nemen in jouw rol?
Mijn oma is overleden, die heeft euthanasie gepleegd na een lang ziekte bed. Ik was toen 18 en was bezig met mijn examens. Ik vond het lastig te bevatten waarom ze niet meer wilde leven en vond het moeilijk om daarover te praten. Ik maakte me vooral zorgen om mijn vader en hoe het voor hem was. Ik probeerde daarom een steunende rol te zijn en dat kan ik nu goed gebruiken in mijn rol als Jade.
Wat was jouw grootste uitdaging in deze rol?
Jade is een heel uitbundig personage maar ze is ook de steunpilaar voor Aisha. Voor en tijdens het spelen ben ik veel bezig in mijn hoofd, waardoor het niet altijd lukt om vrij te spelen en dat is bij het spelen van Jade wel nodig. Door verschillende oefeningen probeer ik meer in het hier en nu te zijn, zodat ik me ook vrijer voel in de scene. De ene keer lukt dat beter dan de andere.
Waarom moeten mensen deze voorstelling echt zien?
Ik denk dat het heel goed is om over de dood te praten. In mijn familie werd dat bijna niet gedaan. Mijn vader sprak hier bijvoorbeeld helemaal niet met mij over. Ik denk dat het juist goed is om het gesprek te openen en alle emoties toe te staan. Ik denk dat deze voorstelling daarbij kan helpen. Vanuit SubSub geven we ook workshops op scholen en daar hebben we gezien dat sommige leerlingen het moeilijk vinden om hierover te praten, maar dat ze uiteindelijk wel verhaal of gevoel durven te delen.
Koop hier je tickets voor ROUWKOST