Wat is stikstof?
Stikstof is een gas dat vrijkomt uit de uitlaat van auto’s en vrachtwagens maar ook als de poep en plas van koeien bij elkaar samenkomen. Zowel auto’s als boerenbedrijven stoten daarom dus veel stikstof uit. Die stikstof komt vervolgens in de natuur terecht, en daar gaat het mis.
Even een klein lesje biologie: planten hebben sowieso stikstof nodig om te groeien maar sommige planten zijn echte stikstofjunkies. Als er teveel van dat gas in de natuur terecht komt, groeien deze planten zo hard dat ze andere plantensoorten weg gaan drukken. Die komen dan dus niet meer voor.
Maar juist deze soorten zijn vaak belangrijk voedsel voor insecten, die uit kunnen sterven als ze niet meer genoeg voedsel hebben. En dat is dan weer erg lastig voor vogels, want ook zij hebben daardoor minder eten en kunnen uitsterven.
Ook vissen hebben last van stikstof omdat waterplanten er zo hard van groeien dat er weinig zuurstof in het water meer over is voor de dieren. Conclusie: teveel stikstof is slecht voor de biodiversiteit, er komen steeds minder verschillende planten en dieren.
Waarom is dit nu ineens zo’n groot probleem?
Hoe komt het dat je de afgelopen jaren ineens zoveel hoorde over dit probleem? Voor het antwoord op die vraag moeten we even terug naar 2019. Verschillende milieugroepen stapten toen naar de rechter omdat ze vonden dat het kabinet te weinig deed aan de stikstofuitstoot.
De rechter gaf deze groepen gelijk en oordeelde dat het kabinet meteen meer moest gaan doen en direct moest zorgen voor minder uitstoot.
Dat had grote gevolgen. Hierdoor liep bijvoorbeeld ook de bouw van nieuwe huizen vertraging op omdat de machines die daarbij gebruikt worden, zoals hijskranen, ook veel stikstof uitstoten.
Maar de grootste gevolgen… Die zijn er toch wel voor de boeren. Omdat hun koeien door mest en urine de meeste stikstof uitstoten, keek het kabinet direct vooral naar hen.
Het kabinet geeft hen nu drie opties: ze moeten hun boerderij duurzamer maken, verhuizen naar een plek die verder van een natuurgebied ligt of… stoppen met hun boerderij. “Het eerlijke verhaal is dat om te zorgen voor minder stikstofuitstoot er ook boeren zullen zijn die over een tijdje verplicht moeten stoppen met hun bedrijf”, zegt minister Van der Wal.
Veel boeren vonden dat zij teveel de schuld kregen en vonden dat het kabinet hen te weinig steunde. Daar kwamen de boerenprotesten vandaan.
Hoe wil het kabinet dit oplossen?
Flash forward naar nu. Het is nu een paar jaar later. Er is een nieuw kabinet, met deze keer een speciale minister voor Stikstof, en met de natuur in Nederland gaat het slechter dan ooit. Dus, zegt de nieuwe stikstofminister Christianne van der Wal: “Het kan niet anders dan dat we nu hele harde maatregelen nemen.”
Hoe beïnvloedt dat ons?
Op veel Nederlandse plekken die in de buurt liggen van een natuurgebied moet de stikstofuitstoot in 2030 70 procent lager zijn dan nu. Het kabinet zegt er niet bij hoe ze willen dat dat lukt. Iedere provincie mag daar zelf een plan voor maken, maar dat plan moet wel voor 1 juli volgend jaar af zijn.
,,Dat gaat op den duur tot lege schappen leiden’’, zegt een woordvoerder van het Centraal Bureau voor de Levensmiddelen (CBL), de brancheorganisatie van de supermarkten. ,,Maar supermarkten doen er momenteel alles aan om lege schappen te voorkomen.’’
De gaten in de winkel zullen het eerst bij versproducten te zien zijn, is de verwachting. ,,Versproducten, zoals groenten, fruit en zuivel, worden meermalen per dag geleverd aan de supermarkten. Die worden dus direct getroffen door een blokkade.’’
Op Twitter zien we inmiddels de eerste berichten over lege schappen. Ook bij supermarkt Boni in ‘t Harde en de Albert Heijn in Zwolle. Zo lagen er in ‘t Harde nog maar enkele broden op de uitgestorven broodafdeling en werden veel groenten niet aangevuld en koelingen leeg. De supermarktmanager bevestigt dat het begint leeg te lopen in zijn filiaal. ,,We kunnen er weinig aan doen.”
De Twitter-account AgriTractor meldt dat groepen boeren uit protest de schappen leeg kopen. Bij het bericht staat een foto van bijna lege schappen met brood en winkelkarretjes vol pakken melk en dozen eieren.