Aangezien afgelopen zaterdag, 10 december 2022 om precies te zijn, in het teken stond van de Internationale Dag van de Rechten van de Mens, leek het ons als redactie zijnde erg toepasselijk om een blog te schrijven over het recht. Daarnaast heeft een van onze leden binnen de redactie (Leonie) op 1 december 2022 een publieksacademie bijgewoond over dit onderwerp, binnen de rechtbank Overijssel (locatie Zwolle), waardoor zij nuttige informatie heeft kunnen opdoen.
In dit geval een actueel en heftig, maar interessant onderwerp, dat ingaat op het wetsvoorstel seksuele misdrijven en de rol van consent. Benieuwd naar wat dit wetsvoorstel nou eigenlijk precies inhoudt? Lees dan snel verder…
Op 10 oktober 2022 is dit wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer, met als belangrijkste doel het introduceren van nieuwe zedendelicten binnen de huidige wetgeving (Wetboek van Strafrecht, Sr). Er is sprake van een zedendelict als er een seksueel delict, zoals aanranding of verkrachting wordt gepleegd, wat volgens de wet als strafbaar wordt beschouwd. Door middel van de indiening van dit wetsvoorstel zullen er naast onder andere aanranding en verkrachting, meerdere vormen van zedendelicten worden toegevoegd binnen het Wetboek van Strafrecht (Sr), waardoor er eerder sprake zal zijn van strafbaar gedrag. Om de begrippen aanranding en verkrachting wat te verduidelijken, leggen wij graag het verschil tussen beide uit. In het geval van aanranding gaat het namelijk om alle seksuele handelingen, behalve het seksuele binnendringen, waarvan wel sprake is bij verkrachting.
Bij de indiening van dit wetsvoorstel moest er ook gekeken worden naar de vereisten opzet en schuld, die binnen het strafrecht van toepassing zijn. Binnen de huidige wetgeving (Wetboek van Strafrecht, Sr) is het namelijk nog zo, dat er voor aanranding (artikel 246 Sr) en verkrachting (artikel 242 Sr) drie vereisten gelden.
De vereisten die hierbij gelden en waaraan door de rechter zal worden getoetst zijn:
- Dwang
- Onvermijdelijkheid
- Opzet
Zoals je aan bovenstaande vereisten kunt zien, wordt er door de rechter binnen de huidige wetgeving concreet getoetst aan het vereiste opzet. Er is sprake van opzet als er vanuit de kant van de verdachte opzettelijk wordt gehandeld.
Momenteel wordt er minder concreet getoetst aan het vereiste schuld, oftewel het onopzettelijke handelen vanuit de kant van de verdachte. Met betrekking tot het begrip schuld, zal er volgens de wet gekeken moeten worden naar wanneer iemand duidelijke signalen heeft gegeven van een ontbrekende wil. Hierbij is het erg belangrijk dat er ook wordt gekeken naar de rol van consent, oftewel de wederzijdse toestemming van seksueel contact. Binnen dit ingediende wetsvoorstel wordt dan ook gestreefd naar een concretere toetsing van dit vereiste, waardoor het bestanddeel schuld binnen de delictsomschrijving zal worden verruimd. Dit houdt in dat in het geval van bijvoorbeeld aanranding of verkrachting, waarbinnen het vereiste opzet mist, er gekeken zal worden naar schuld.
Ondanks dat het natuurlijk hartstikke goed is dat er stappen zijn gezet om de huidige wetgeving aan te passen en te concretiseren op dit gebied, zal het in de toekomst strafrechtelijke zaken wellicht nog ingewikkelder kunnen maken. Zo zal het begrip en vereiste schuld namelijk als erg breed kunnen worden beschouwd binnen de wetgeving. Want wanneer kun je als rechter zijnde nou eigenlijk daadwerkelijk zeggen dat er sprake was van iemand die duidelijke signalen heeft gegeven van een ontbrekende wil? Wat verstaan we volgens de wet onder ‘duidelijke signalen’? In welk geval is er sprake van een ontbrekende wil? Hoe moet de rechter iets op correcte wijze toetsen, als het begrip niet geconcretiseerd wordt binnen het Wetboek van Strafrecht? Kan er niet net zoals is gedaan bij de Wegenverkeerswet 1994 (WVW), een soort verduidelijking van regels (het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990, Rvv) worden gemaakt binnen het strafrecht? Hoe zal het in zijn werk gaan met de bewijskwesties binnen dit begrip?
De interessante publieksacademie die ik (Leonie) heb mogen bijwonen, riep bij mij uiteindelijk meer vragen op, dan dat ik antwoorden heb gekregen. Daarbij was ik ook van mening dat de huidige wetgeving (Wetboek van Strafrecht, Sr) verbeteringen zou moeten doorvoeren op maatschappelijk vlak en niet alleen op juridisch vlak. Leer men vanaf jongs af aan de juiste normen en waarden aan, zowel binnen de opvoeding, als binnen het onderwijs, want ook zo kunnen we met zijn allen de wet al een stukje verbeteren.
Tot slot deel ik graag mee dat het streven is om de nieuwe wet in 2024 in werking te laten treden. Hiervoor zullen de organisaties die hierbij betrokken zijn, waaronder de politie en het Openbaar Ministerie (OM), zich moeten voorbereiden op de inwerkingtreding van de wet.
Mocht je je nog meer willen verdiepen in dit onderwerp? Neem dan even een kijkje op de volgende website!